Το υπερηχογράφημα είναι μία από τις βασικές εξετάσεις στον προληπτικό μαστολογικό έλεγχο. Πραγματοποιείται συνήθως από ακτινολόγους και μαστολόγους καΙ μπορεί να πραγματοποιηθεί και σε ένα μικρό ιατρείο. Το μηχάνημα των υπερήχων χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα που εκπέμπονται από μία μικρή κεφαλή η οποία στη συνέχεια καταγράφει τους ήχους που επιστρέφουν σαν αντανακλάσεις και μέσω υπολογιστή τις μετατρέπει σε εικόνα. Προκειμένου να έχουμε σωστή διάγνωση είναι απαραίτητη η εφαρμογή τεχνολογίας υψηλής ευκρίνειας, που χρησιμοποιεί κεφαλές που εκπέμπουν συχνότητες ήχου πάνω από 7Mhz.
Η εξεταζόμενη ξαπλώνει σε ύπτια θέση και ένα ειδικό gel τοποθετείται στο δέρμα έτσι ώστε τα ηχητικά κύματα να μεταδίδονται ευκολότερα και χωρίς παράσιτα μέσω του δέρματος και να φθάνουν εντός του μαστού. Γίνεται λεπτομερής σάρωση σε όλη την έκταση των μαστών καθώς και των μασχαλιαίων κοιλοτήτων και η εξέταση διαρκεί περίπου 10 – 15 λεπτά.
Ποιές πληροφορίες μας δίνει;
Το υπερηχογράφημα απεικονίζει την υφή του οργάνου καταγράφοντας την παρουσία διαφόρων εστιών μέσα στο όργανο είτε αυτές είναι κυστικές, είτε συμπαγείς. Με το απλό υπερηχογράφημα, χρησιμοποιώντας δεδομένα όπως το σχήμα, το περίγραμμα ή η σαφήνεια των ορίων μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα για το αν μία βλάβη είναι καλοήθης ή ύποπτη για κακοήθεια. Νεότερες τεχνικές όπως η έγχρωμη υπερηχογραφία με την οποία καταγράφεται η αιμάτωση της βλάβης καθώς και η Ελαστογραφία με την οποία εκτιμάται ο βαθμός σκληρότητας της βλάβης δίδουν σημαντικές πληροφορίες για το αν η βλάβη είναι καλοήθης ή κακοήθης. Τέλος με τη βοήθεια των υπερήχων, μπορεί να οδηγηθεί λεπτή βελόνα παρακέντησης, ώστε να ληφθεί δείγμα από συγκεκριμένη περιοχή για κυτταρολογική εξέταση, είτε κόπτουσα βελόνα προκειμένου να ληφθεί υλικό για ιστολογική εξέταση.
Πότε πρέπει να γίνεται ;
Το υπερηχογράφημα μαστών έχει απόλυτη ένδειξη σε περιπτώσεις γυναικών, που έχουν ψηλαφητό ογκίδιο στον μαστό τους στην αυτοεξέταση ή την εξέταση από ειδικό ή όταν η μαστογραφία έχει αναδείξει την παρουσίας κάποιας μάζας στον μαστό για την οποία χρειαζόμαστε περισσότερες πληροφορίες συμπληρωματικά.
Σαν εξέταση προληπτικού ελέγχου εφαρμόζεται σε ηλικίες άνω των 35 ετών συμπληρωματικά όταν έχει προηγηθεί μαστογραφία, η οποία απεικονίζει πυκνούς μαστούς. Στις περιπτώσεις αυτές η διαγνωστική αξία της μαστογραφίας είναι σχετικά μικρή, αφού ο πυκνός μαστός μπορεί να κρύψει κάποια κακοήθεια. Με την διερεύνηση με υπερήχους, μπορούν να ανιχνευθούν επιπλέον καρκίνοι οι οποίοι διαφορετικά δεν θα ήταν ανιχνεύσιμοι στην μαστογραφία λόγω της αυξημένης πυκνότητας των μαστών.
Σε γυναίκες ηλικίας 20 – 35 ετών το υπερηχογράφημα αποτελεί την μοναδική απεικονιστική εξέταση, αφού σε αυτές τις ηλικίες οι μαστοί παρουσιάζουν σημαντικά αυξημένη πυκνότητα. Απο διάφορες επιστημονικές εταιρείες, προτείνεται ο έλεγχος με υπερηχογράφημα κάθε 2-3 χρόνια, στις ηλικίες αυτές συμπληρωματικά με την αυτοεξέταση και την κλινική εξέταση απο κλινικό ιατρό.
Ποια είναι τα οφέλη έναντι των κινδύνων;
Η υπερηχογραφική εξέταση έχει μόνον οφέλη
- Είναι μη επεμβατική (χωρίς βελόνες ή ενέσεις).
- Είναι εξέταση ευρέως διαθέσιμη, εύκολη στη χρήση, ανώδυνη και πολύ φθηνότερη από άλλες μεθόδους απεικόνισης.
- Είναι εξαιρετικά ασφαλής και δεν χρησιμοποιεί ιοντίζουσα ακτινοβολία.
- Δίνει μια σαφή εικόνα των μαλακών ιστών, που δεν εμφανίζονται καλά στις εικόνες ακτίνων Χ.
- Παρέχει απεικόνιση σε πραγματικό χρόνο, αποτελώντας ένα άριστο εργαλείο για την καθοδήγηση ελάχιστα επεμβατικών διαδικασιών όπως βιοψίες με λεπτή βελόνα και αναρρόφηση υγρών.
- Μπορεί να βοηθήσει στην ανίχνευση βλαβών σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς.
- Μπορεί να βοηθήσει στην ανίχνευση και ταξινόμηση μίας βλάβης του μαστού που δεν μπορεί να ερμηνευτεί επαρκώς μόνο μέσω μαστογραφίας.
Ποιοι είναι οι περιορισμοί της απεικόνισης με υπερήχους του μαστού;
- Το υπερηχογράφημα είναι ένα από τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στην απεικόνιση του μαστού, αλλά δεν αντικαθιστά την ετήσια μαστογραφία και την προσεκτική κλινική εξέταση του μαστού.
- Κάποιοι καρκίνοι δεν είναι ορατοί στο υπερηχογράφημα.
- Μπορεί να συσταθεί βιοψία για να διαπιστωθεί εάν μια ύποπτη ανωμαλία είναι καρκίνος ή όχι.
- Πολλές μικροαποτιτανώσεις, που παρατηρούνται στη μαστογραφία δεν μπορούν να ανιχνευθούν με το υπερηχογράφημα. Μερικοί πρώιμοι καρκίνοι του μαστού εμφανίζονται μόνο ως μικροαποτιτανώσεις στη μαστογραφία.
Χρειάζεται προετοιμασία;
Δεν χρειάζεται καμία απολύτως προετοιμασία για το υπερηχογράφημα μαστών. Ωστόσο θα πρέπει να προσκομίζονται όλες οι εξετάσεις – ιδιαίτερα οι μαστογραφίες – που έχουν προηγουμένως γίνει.
